Kikkers & Kalkoenen
Ouders met kinderen van 11 of 12 jaar kunnen erover meepraten. Deze eerste maanden van het jaar staan in het teken van het in kaart brengen van middelbare scholen. En in grote steden, als Amsterdam, betekent dit tot wel 18 scholen in de avonduren bezoeken. Erg leuk, erg druk, en altijd wel boeiend hoe elke school zijn eigen signatuur en uitstraling heeft en zich presenteert. Gaaf is dat ze allemaal goed hebben nagedacht over welke kwaliteiten schoolverlaters later dienen te beschikken om succesvol de arbeidsmarkt te betreden. En dat is dan al over 5 tot 6 jaar. Tijdens de afgelopen avonden kom ik nieuwe technische vakken tegen als Science, Programmeren, Artificial Intelligence, Space en Robotics. Op humanistische vlak nieuwe vakken als Logica, Discusseren, Presentatie en Wijsbegeerte. Het stelt me gerust, want op het vlak van banen zie ik dat er veel aan het veranderen is.
Volgens Centraal Bureau van de Statistiek, zijn er momenteel ca. 450 duizend openstaande vacatures in Nederland. En de spanning loopt daarmee verder op. Vrijwel elke sector kampt met tekorten, van de zorg, in het onderwijs, de kinderopvang, defensie, de bouw, transport en ja ook in de IT-sector. Maar dat kan over een paar jaar ook maar weer helemaal anders zijn. Banen en functies komen en gaan. Niets is voor altijd.
Het World Economic Forum voorspelt dat er voor 2025 door Artificial Intelligence mondiaal 85 miljoen banen zullen verdwijnen. Veel taken – eigenlijk ongeacht sector – zullen door de inzet van AI, bots, drones, robots, self-driving vehicles verder geautomatiseerd worden; lees mogelijk verdwijnen. Denk dan o.a. in customer services, transport, logistiek en bewaking. Maar ook in Retail en Banken, en op allerlei afdelingen als receptie, de boekhouding, in de marketing en accounting. Automatisering ligt op de loer voor de ‘witteboorden’ en op de fabricage vloer, in het transport van post en in de toekomst ook het vervoer van passagiers.
In datzelfde rapport is er ook positief nieuws. Er worden namelijk ook 97 miljoen nieuwe banen gecreëerd. Niet dezelfde banen maar nieuwsoortige. Volgens Udacity, zijn er binnenkort een hoop jobs die vandaag nog helemaal niet bestaan: In Artifical Intelligence optimalisatie, Quantum computing, Data Analytics en het programmeren van Robots in sectoren als retail, fabricage en de zorg. En in het programmeren van al die nieuwe Metaverse werelden. Banen waar de middelbare scholen en hoger onderwijs zich vandaag op richten.
Wat betreft de toekomst van werk voor onze kinderen hoef ik niet pessimistisch te zijn, maar Voor mezelf wordt het oppassen geblazen op middelange termijn. Want ookal kan AI al veel, de mens is nog te vaak niet vervangbaar. De verbazing rond ChatGPT 3.5 gonst nog immer door, sinds dat OpenAI het eind November openstelde voor belangstellenden. Veelvuldig in de avond talkshows besproken, en velen hebben er al mee gespeeld. En op het eerste gezicht is de output vrij indrukwekkend en volledig. Maar vooralsnog blijken menselijke kwaliteiten als creativiteit, humor en bezieling nog een brug te ver voor ChatGPT.
Volgens David Brooke, columnist bij de New York Times, laat AI duidelijk zien wat het juist niet kan doen. En daarmee weten we wat wij als individuen moeten bieden: EQ als in empathisch denken, creativiteit, het onverwachte, een holistische zienswijze, humor en situationele aanpassing. Dat zijn kwaliteiten die ons relevant houden vs. de techniek en AI. Daar zal de focus moeten liggen in het onderwijs van de toekomst.
Even terugkomend op de titel Kikkers en Kalkoenen. Het schijnt namelijk dat kikkers in de pan blijven zitten, zolang het water maar langzaam tot de kook wordt gebracht. Uit een plotsklaps hete pan, zouden ze in paniek wel het water ontspringen. Zijn we ons wel zo bewust van de veranderingen om ons heen? En dan de kalkoenen, toch doorgaans niet de meest snuggere dieren. Maar als je met ze over de kerst begint, dan begint het ze toch te dagen dat het wellicht de laatste decembermaand zal worden. Als het de kalkoen betreft, dan slaan we de kerst dit jaar maar weer over.
Wellicht zijn we allemaal wel tegelijkertijd kikkers en kalkoenen. We ontkennen dat ook wij zullen moeten transformeren. Of blijf ik leidzaam afwachten tot mijn functie mogelijk alsnog gaat verdwijnen. Ga ik met mezelf het gesprek aan in aanloop van kerst? En wat kan ik vandaag doen om mezelf wendbaarder te maken? Veel organisaties, waaronder mijn werkgever, stellen jaarlijks aan werknemers een opleidingsbudget beschikbaar. Dus mogelijk kan ik die toch wat slimmer inzetten en nieuwe dingen te leren: Design thinking, Coderen 101, AI of Neuro-linguistics programmeren? Alles om die brugklassers van vandaag, morgen te kunnen bij houden!
