Helpt Oude Tech met mindfulness ?

Herontdekking van Vinyl, Celluloid en Retro.

“Wat voor koffie wil je hebben?” Buurman Mark toont zijn nieuwe blinkende machine en wil graag dat moment met me delen. Ik antwoord: “doe mij maar een normale Americano met een scheutje melk erin. Mag ook koude melk zijn hoor”. Mark kijkt me verschrikt aan, maar gaat vastberaden aan de slag met een vloeibaar meesterwerkje. Terwijl hij als een dirigent alle handelingen nauwgezet uitvoert, glijdt mijn blik langs de klok. Ik betrap me op mijn onrust, want ja straks nog calls en deadlines te halen. Thuis druk ik mijn volautomatische Saecco aan en presto! Een lekker bakkie met vers gemalen bonen. Deze Bezzera BZ-10SPM vraagt om een heel ritueel, een Japanse thee ceremonie, maar dan op een regenachtig Ijburg.

Gelukkig is het chromekleurige monster al wel goed opgewarmd. Want het duurt 20 minuten voordat druk en temperatuur precies juist zijn. Niet de Rolls Royce der espresso apparaten, maar een soort Formule 1 auto waar ze ook eerst het motorblok moeten verwarmen voordat ze überhaupt kunnen starten! Maar Mark heeft dat slim opgelost. Door een tijdswekker aan te koppelen is hij ‘s ochtends en ‘s middags verzekerd van zijn heerlijke bak koffie. Het duurt dan wel even, maar dan heb je ook wat zeg! Wat een heerlijke koffie! Sterker nog, “dit is geen koffie maar kunst, Mark!”. Mark grinnikt en we genieten van het moment en de beleving samen.

Geduld wordt in een tijd van digitalisering en automatisering op de proef gesteld. We zijn gewend alles snel, direct klaar en beschikbaar te hebben. Maar er is ook een nieuw tegengeluid te horen, waarbij niet alles draait om digital-first en cutting edge maar juist technologie en oplossingen uit een verleden. In een snelle en vluchtige wereld is er behoefte aan beleving en emotie, aan onthaasting en mindfulness. Deze trend lijkt vanaf 2019 zichtbaar en wellicht dat 1.5 jaar COVID lockdown hierin een rol heeft gespeeld. Mensen hebben meer vrije tijd, en misschien iets meer geld om te besteden. Dat zie je in hoe ze lezen, muziek luisteren en b.v. fotograferen. We grijpen terug naar hoe dingen vroeger gingen.

Opvallend is de doelgroep waar dit prominent speelt; jongeren en volwassenen onder de 25 jaar. Met name generatie Y (geboren tussen 1986 – 2000) en generatie Z (geboren tussen 2001 – 2015) zijn enthousiast over vintage, retro en al die naar de vergetelheid verwezen technologie. Melancholie kan het niet zijn, want ze waren er toen nog niet. Wellicht wel 'n gevoel van nostalgie naar ‘the good old days’. Tijden die in hun ogen beter lijken te zijn. Het draait om de fysieke ervaring en in het moment zijn – of de snelle pace-of-life vertragen.

Waar we aan de ene kant direct resultaat willen, zijn er steeds meer voorbeelden van het juist wel moeten wachten, een vertraging van de uitkomst. Een eindresultaat dat wellicht minder scherp is, maar dat wel meer smoelt en karakter heeft. Is er ècht een comeback van oude spullen gaande? Cijfers lijken inderdaad te ondersteunen: its hip to be Retro!

A blast from the past!

Op 19 Maart 1999 verscheen “We’re going to Ibiza” van de Vengaboys. Waar was jij toen je die voor het eerst hoorde? 24 weken in de Nederlandse Top 40, waarvan drie weken op nummer 1. Toch knap voor een cover van het 25-Jaar oude nummer Barbados. De rest is geschiedenis. Ik moet dus even wennen als ik hoor dat mijn dochter van 15 jaar naar dezelfde jaren ‘90 nummers luistert. Dezelfde deuntjes als waarmee ik mijn nachtelijke studie-marathons doorkwam. Door TikTok geïnspireerd of niet, retro-playlists worden nu lustig op Spotify samengesteld. En dat is niet het enige aan old-school dat de generaties Y en Z omarmen.

Old-school Celluloid

Instant camera’s maken een ware comeback. De marktleiders Polaroid (In 2001 failliet) en Kodak (Chapter 11 in 2012) worden nog veelvuldig gebruikt als case-study hoe het afloopt met bedrijven die onvoldoende anticiperen en innoveren. Toch groeit, aldus business wire, deze marktcategorie on-site photography komende jaren met gemiddeld 2.4%. En zo vroegen ook mijn dochters om zo’n felgekleurde hippe Polaroid camera (Tip: Fuji Instax square voor €99 Euro bij Bol.com, of de goedkopere variant voor €79 Euro bij HEMA). En ze doen het ook leuk op feestjes en uitgaan.

Ik vroeg ze waarom eigenlijk, want met de iPhone maak je toch gemakkelijk en haarscherpe foto’s. Die kan je ook makkelijker digitaal bewerken en delen? “Polaroids zijn direct tastbaar, makkelijker aan de spiegel te hangen en je doet en deelt het samen”. Ja, het kost wel meer. Wat, een Euro per foto?! Er zijn ineens beperkingen in het aantal foto’s dat je kunt nemen, waardoor je zuiniger en bewuster wordt. Zelfs ouderwetse fotorolletjes komen weer in zwang. Er wordt lustig geëxperimenteerd met de analoge spiegelreflex uit de onderste kastlade.

Boeken in de lift!

De definitie van analoog dat is een boek en de voorspelling dat ebooks het van print zouden overnemen is simpelweg niet uitgekomen. Boeken zijn populair gebleven voor volwassenen en kinderboeken. Afgelopen zomer was ik met de familie op vakantie in Schotland, en de gezellige Waterstones boekwinkels in Inverness en Princes Street in Edinburgh. Op zichzelf al hoogtepunten van de reis met de familie. Daarin rondlopen, daar wordt je pas gelukkig van. Boeken hebben ziel, emotie en bieden een fijne ervaring. Ebooks, tja die zijn wel praktischer – op vakantie en in de trein. En hoe langer de tekst hoe moeilijker digitaal wordt. Dat herken ik wel. Ik betrap me erop, dat ik langere artikelen liever uitprint dan dat ik ze op mijn telefoon of Ipad lees. Ouderwets, maar zo ben ik nu eenmaal geconditioneerd.

Print is here to stay, dat tonen ook de cijfers aan van Pew research center. Boeken zijn 4 staat-tot-1 populairder dan digitale ebooks. Driekwart van de totale boekwinkel omzet is voor rekening van traditionele print, tegenover slechts 8% voor ebooks. In een recent onderzoek geeft 65% van respondenten aan regelmatig boek te lezen. Daarvan leest 10% uitsluitend ebooks, 43% een mix van ebooks en boeken. 77% geeft aan uitsluitend boeken te lezen.

Vinyl en Cassettes in opmars

Voor echte muziekfans was Vinyl al aan een revival bezig. Door de populariteit zijn platen niet aan te slepen en zijn er zelfs leadtimes. Muziekverkopers haalden in 2021 meer omzet uit vinyl dan uit cd’s. RTL Nieuws bericht dat er in 2021 voor ruim €28 miljoen euro aan lp's is verkocht. Dat was qua omzet-aandeel bijna het dubbele als cd's. De verklaring is ook hier; kraak, klank en fysieke handeling van platen bieden een rijkere luisterervaring. Mooi drukwerk en een mooie cover brengen ziel, charme en karakter, maar maakt vinyl tegenwoordig ook een dure hobby. Een nieuwe LP kost al snel 30 euro, tweedehands de helft. Met ongeloof werd kennisgenomen, dat ik mijn platenspeler en verzameling platen allang had weggegeven. Alle platen? Nou op eentje na dan: de Maxi Single “Enjoy the Silence” van Depeche Mode! Je weet wel: Dave Gahan met rode Hermelijnen cape en kroon in een camping stoel in de sneeuw. Wat ook leuk klinkt, is als je die plaat i.p.v. 33 op 45 toeren afdraait… Wordt wel een beetje house dan.

Zelfs cd’s en cassette bandjes komen weer in beeld, ondanks het duidelijke gemak en de sublieme kwaliteit van streamingdiensten. Die digitale schijfjes, die snap ik nog wel. Daar staat overigens nog voor een fortuin in mijn kast. Al jaren ongebruikt, want ja Spotify. Maar tapes, really? Reuze onhandig toch, het moeten omdraaien, pielen met een potlood om terug te draaien en dat wachten bij door spoelen, bleh. Ooit gehad dat je tape in de machine bleef vaststeken tot een fraaie slinger? Toch niet meer van deze tijd! Ik vraag me serieus af: wie heeft er na 25 jaar nog een tape-recorder in huis? Nu veelgevraagd op marktplaats.

 We live in a digital world, but we are all analog creatures (Quote Omar Ahmad). In een ‘alles online’ tijdperk trekken pre-digitale versies toch nog de aandacht. Niet in plaats van, maar als toevoeging. Twee werelden die tegelijk kunnen bestaan, complementair aan elkaar zijn. We zijn en denken, voelen, horen, zien wellicht nog gewoon analoog. Echte foto’s zijn tastbaarder dan digitale bestanden op een harde schijf. Slow tech helpt nu in het moment te leven en met het proces bezig te zijn. Benieuwd of daarmee de ouderwetse bordspelletjes ook weer terugkomen als een beproefd recept voor oud-‘Hollandsche’ gezelligheid?

Toch vraag ik me af of dat voor de speelgoedwinkels nog wel zo commercieel haalbaar is? Toch een ander verdienmodel dan de nieuwste Nintendo Switch game. Voor de retail is het goede nieuws dat die nieuwste Samsung ZFold 4, Nintendo Switch of PS5 nog immer met stip op de verlanglijstjes staan. Maar die zullen de kinderen inmiddels zelf bij elkaar moeten sparen, want de prijs van die krengen is gestegen met de inflatie en chiptekorten. Dat oude dingen niet in de vergetelheid raken heeft nog een voordeel. Dat ik als Xennial-ouder nog een beetje mee kan praten. Bijvoorbeeld over de nieuwste hit op TikTok “We’re Going To Ibiza uit 1999 en over een geromantiseerde tijd “toen geluk heel gewoon was", men minder moest en minder haast had. En dat we elke winter weer op de plas konden schaatsen, yeah right...